Het weer in de Verenigde Staten van Amerika

Op vrijwel ieder willekeurig moment zijn er grote verschillen in weerbeeld en temperatuur te zien binnen de Verenigde Staten van Amerika. Zelfs als je het noordelijk gelegen Alaska en de warme eilanden van Hawaï buiten beschouwing laat dan komen er vaak nog enorme verschillen voor binnen de Verenigde Staten. Zo kan het kwik in december of januari op de ene plek in de VS dalen naar min twintig graden of lager terwijl het in het zuiden van California of Florida gewoon aangenaam zonnig weer is met zomerse temperaturen. Dat maakt het lastig om een verhaal te schrijven waarin we temperaturen, hoeveelheden neerslag en aantal uren zonneschijn te schrijven dat voor heel de VS relevant is. In plaats daarvan beschrijven we weersverschijnselen, extremen en andere weerfeiten die wel voor grotere delen van Amerika van toepassing zijn.

In een groot en langgerekt land zoals de Verenigde Staten dat aan twee oceanen grenst en waar meerdere gebergtes te vinden zijn zoals de Rocky Mountains en de Appalachen is het onmogelijk om over ‘het weer van Amerika’ of ‘het klimaat van Amerika’ te spreken. Hier is sprake van een grote verscheidenheid aan klimaattypes die uiteenlopen van het warm en vochtige tropische regenwoudklimaat tot aan het arctische toendraklimaat dat in het noorden van de staat Alaska terug te vinden is. Zelfs het hooggebergteklimaat komt voor in de VS. Eigenlijk komt het er op neer dat in de Verenigde Staten bijna elke klimaatsoort op een paar na voor lijkt te komen.

Zelfs een gerenommeerde klimaatsite zoals klimaatinfo.nl waagt zich er niet aan om een algemeen beeld over het klimaat van de Verenigde Staten te beschrijven. Zij verwijzen slim naar de vele achterliggende pagina’s met klimaatinformatie per Amerikaanse staat of stad.

De Verenigde Staten staan onder invloed van een groot aantal factoren als het neerkomt op het weer. Natuurlijk zijn er de twee oceanen, de Grote of Stille Oceaan aan de westkant en de Atlantische Oceaan aan de oostelijke kant. Daarnaast ligt de Golf van Mexico ten zuiden van de Amerikaanse staten Texas, Louisiana, Mississippi, Alabama en Florida. De zeewatertemperatuur heeft invloed op de luchttemperatuur van delen die direct aan de kust liggen, maar vaak ook nog tot honderden kilometers landinwaarts. Het zorgt er aan de westkust voor dat de temperatuur in de winterperiode niet zo ver daalt en dat de temperatuur in de zomermaanden getemperd wordt zodat extreme hitte voorkomen wordt. Omdat de luchtstroom op grotere hoogte uit westelijke komt (de zogenaamde straalstroom) is het effect van het zeewater aan de oostelijke kust beduidend minder.

Daarnaast zijn er hoogteverschillen in Amerika die ook invloed uitoefenen op het weer. Het belangrijkste voorbeeld hiervan zijn de in het westelijke deel gelegen Rocky Mountains. Behalve het feit dat de hoger gelegen gebieden in de Rocky Mountains vaak koeler zijn heeft deze enorme bergketen ook invloed op de grote delen van westelijk Amerika. Het kan regengebieden en systemen met koeler weer tegenhouden of juist vasthouden. Hierdoor kunnen sommige delen van Amerika beduidend natter of juist droger worden en wordt ook de temperatuur beïnvloed. De Appalachen in het oosten van de VS beïnvloeden het weer ter plaatse ook, maar in mindere mate dan dat de Rockies dat doen.

Grote delen van de Verenigde Staten hebben net als in West-Europa vier seizoenen. Omdat de VS op het noordelijk halfrond ligt is het midden in het jaar zomer en aan het einde en begin van het jaar winter. Hoe lang deze seizoenen duren verschilt wel een beetje per staat. Vaak zie je dat hoe noordelijker de staten liggen, des te meer het patroon van de seizoenen op dat van ons lijkt. Wel zie je dat in het noorden van de VS en dan met name in het noordoosten de winter en de zomer langer kunnen duren dan de tussenseizoenen. Een sneeuwstorm in april in New York is nog prima mogelijk, maar het kan ook in oktober nog zomers zijn op dezelfde plek.

In sommige zuidelijke staten zoals Florida, Arizona en California kun je eigenlijk amper van een winter spreken. De gemiddelde temperaturen liggen daar in de winter zo hoog dat je eerder spreekt van lenteachtig tot zomerse weersomstandigheden. Toch beschouwen de lokale bewoners het winterseizoen wel als een winter, ondanks dat sneeuw en ijs uitblijven. In Hawaii zijn de temperatuursverschillen binnen een kalenderjaar nog kleiner. Daar ligt de maximumtemperatuur eigenlijk altijd boven de 25 graden Celsius en meestal rond de tropische waarde van 30 graden.

Grappig feit is dat in grote delen van Alaska de zomerse waarde van 25 graden gedurende de meeste zomers niet eens gehaald worden. Dat toont maar weer aan hoe groot de verschillen binnen dit immense land kunnen zijn.

De Verenigde Staten worden ieder jaar wel getroffen door extreme hitte. In de staten California, Nevada en Arizona komen er altijd wel periodes voor met zeer hoge temperaturen. Met name in woestijngebieden zoals Death Valley kan het kwik flink oplopen. Deze woestijnvallei is één van de heetste plekken ter wereld waar de middagtemperatuur normaal in de zomer oploopt naar 45 tot 48 graden Celsius. De recordtemperaturen liggen echter nog wat hoger. Hier is op 10 juli 1913 een luchttemperatuur gemeten van 56,7 graden Celsius. De hoogste oppervlaktetemperatuur die in Furnace Creek in Death Valley gemeten is, is 93,9 graden Celsius. Dit was op 15 juli 1972.

Wat je in vrijwel heel de Verenigde Staten ziet is dat extreem warm weer vaker voorkomt de afgelopen jaren. Zelfs in noordelijk gelegen steden zoals New York City kan het in de zomer flink heet worden. Recordtemperaturen liggen hier net boven de veertig graden. In Florida is het in de zomermaanden standaard warm tot zeer warm, maar bereikt het kwik zelden de grens van veertig graden Celsius.

Net als extreme warmte kan ook extreme kou voorkomen in de Verenigde Staten. Natuurlijk kent een deels boven de poolcirkel gelegen staat als Alaska serieuze kou in de wintermaanden, maar ook de rest van Amerika wordt soms getroffen door enorme koudeaanvallen en/of sneeuwstormen. Als je naar Alaska kijkt dan zie je records wat betreft de minimumtemperaturen die onder de min 50 graden Celsius liggen. Dat zijn weersomstandigheden waar wij Nederlanders ons geen enkele voorstelling bij kunnen maken. In Fort Yukon is de laagst gemeten temperatuur -61,1 graden Celsius.

Het noordoosten van de Verenigde Staten wordt soms ook door extreme koude geteisterd. Vooral bij een verschuiving van de poolwervel kan er ijskoude poollucht tot diep in de Verenigde Staten binnendringen met zeer lage temperaturen en vaak ook veel sneeuw als gevolg. Een voorbeeld is de koudegolf die Canada en een deel van de Verenigde Staten in december 2013 en begin januari 2014 in haar greep hield. Verschillende kouderecords sneuvelden. De kou bereikte zelfs Florida waar de stad Tampa op 7 januari 2014 een uitzonderlijke lage temperatuur van -1 °C registreerde. Voor het subtropische Florida een ongewoon verschijnsel.

De Verenigde Staten kunnen langs twee kanten getroffen worden door orkanen. In het westen kunnen er orkanen boven de Stille Oceaan ontstaan die in noordelijke richting naar de Verenigde Staten trekken. In de praktijk is het vrij zeldzaam dat een dergelijke tropische storm met orkaankracht het vasteland van de Verenigde Staten bereikt. Een ander verhaal is het aan de overzijde waar de VS aan de Atlantische Oceaan en de Golf van Mexico ligt. Daar liggen eigenlijk bija alle staten die aan de kust liggen in een risicogebied voor orkanen. Op het moment dat het orkaanseizoen boven de Atlantische Oceaan start, aan het begin van de maand juni, bestaat er de kans dat een orkaan ontstaat die uiteindelijk ook het Amerikaanse vasteland bereikt.

Florida is vrij gevoelig voor orkanen, maar ook Texas, Louisiana, Mississippi, Alabama, Georgia, South Carolina, North Carolina en zelfs noordelijke staten zoals Virginia, Delaware en Pennsylvania liggen binnen het bereik waar orkanen kunnen voorkomen. Soms gaan er jaren voorbij dat de VS niet getroffen wordt door een orkaan en soms is het ineens flink raak. Denk hierbij aan orkaan Katrina die in augustus 2005 de staten Louisiana, Alabama en Mississippi trof of orkaan Andrew die als een categorie 5-orkaan Florida in 1992 vol trof en veel schade veroorzaakte.

Recent werd de staat Texas nog flink getroffen door orkaan Harvey. Op het moment dat Harvey op 23 augustus 2017 het vasteland van de VS bereikte werd er een direct een einde gemaakt aan een recordlange periode van twaalf jaar waarin geen enkele zware orkaan het vasteland van de Verenigde Staten wist te bereiken. Officieel eindigt het orkaanseizoen op 1 december.

Via de website van het National Hurricane Center kun je zien welke stormen en orkanen actief zijn boven de Atlantische Oceaan en het noordelijke deel van de Stille Oceaan.

Een ander bijzonder weerverschijnsel waar je in de Verenigde Staten mee te maken kunt krijgen is een tornado. Hoewel tornado’s overal ter wereld voor kunnen komen, ja ook in Nederland, is het de Verenigde Staten die het meeste tornado’s per jaar te verwerken krijgt. Een tornado is een wervelwind die boven land ontstaat. In de Amerikaanse voorjaarsmaanden zijn er regelmatig omstandigheden die het mogelijk maken om zo’n tornado te laten ontstaan. De lucht aan de grond moet warm en vochtig zijn en er moet sprake zijn van snel koeler wordende lucht naarmate je hoger komt. Hierdoor kan er een opwaartse luchtstroom ontstaan waarbij de wind in een roterende vorm opstijgt en veel gecondenseerde waterdamp mee omhoog neemt. Per jaar komen is er zo’n duizend tornado’s voor in de Verenigde Staten, vooral in de maanden april en mei als de lucht op hoge hoogte nog relatief koel is en de temperatuur aan de grond al flink kan oplopen.

Tornado’s komen vooral voor ten oosten van de horizontale lijn Glendive – El Paso. Noord-Texas, Oklahoma, Kansas en Nebraska worden het vaakst getroffen door tornado’s. Dit gebied wordt dan ook Tornado Alley genoemd. Ook delen van South Dakota, Iowa en Minnesota behoren tot Tornado Alley. De staten ten oosten van Tornado Alley worden echter ook vrij vaak getroffen door tornado’s. Naarmate je verder naar de oostkust komt neemt het aantal tornado’s per jaar en de gemiddelde intensiteit per tornado af.

In tegenstelling tot een orkaan is een tornado totaal onvoorspelbaar. Vaak kan er wel aangegeven worden wanneer er omstandigheden zijn die een tornado kunnen laten ontstaan, maar waar en wanneer kan men niet vooraf zeggen. Ook als een tornado er eenmaal is, is het niet te voorspellen welk pad die gaat volgen en hoelang deze duurt. Een tornado is relatief klein van omvang (in vergelijking tot een orkaan), maar is wel zeer vernietigend. Hoe sterker de tornado, des te meer schade deze aan kan richting. Er kunnen bij de zwaarste tornado’s zelfs complete auto’s, bomen en grote dieren zoals runderen mee omhoog gezogen worden.